Renk, Bir ışık kaynağından yayılan ışınların nesnelere çarptıktan sonra yansımaları sonucu gözümüzün algıladığı duyumdur.Temel olarak üç ana renk vardır, kırmızı, mavi ve yeşil turuncu, sarı ve mor ise bu üç ana rengin birbirleriyle karışımlarından oluşan ara renklerdir.
**Bir grafik tasarımda renklerin doğru seçilmesi önemlidir. Örneğin; Coca Cola deyince aklınıza ne renk gelir? Turkcell deyince ne renk veya Adidas deyince… Renk odaklaması, bir markanın algılanmasında taşıyıcı bir etkiye sahiptir. Peki bu renkler nasıl seçiliyorlar? Tasarımcılar direktörler bu renkleri nasıl seçiyorlar? Örneğin; tasarımda başlık, metinler, varsa çizgiler veya grafik ikonlar, clipartlar… Bunların her birinin ne renk olacağına tasarımcı nasıl karar veriyor? Tabi ki renklerin psikolojik mesajları bu belirlemede önemlidir.
Renklerin psikolojik mesajları;
KIRMIZI : Titreşimi en kuvvetli, en dinamik renk kırmızıdır. Aynı zamanda iştah açar ve bu yüzden dünyadaki bir çok gıda firması logosunda kırmızı rengi kullanır. Ayrıca etkinlik ve cesaret veren bir renktir.
MAVi : Sakinlik ve sükuneti temsil eder. Mavinin kan akışını yavaşlatır. Nazar boncuğu o yüzden mavidir. Batıda intiharları azaltmak için köprü ayaklarını maviye boyarlar. Duvarları mavi olan okullarda çocukların daha az yaramazlık yaptığı saptanmıştır. Mavi, bir at yarışında kazanan ata takılan mavi şeritte olduğu gibi, liderliğin rengidir.
SARI : Geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin sembolü. Trafik levhalarında uyarı işaretlerinin sarı olması bu yüzdendir. Post-itlerinde sarı oluşu dikkat çekici…
TURUNCU: Sıcak renklerdendir ama kırmızı kadar dinamik değildir. Rahatlığı parlaklığı anlatır, kırmızı renk kadar olmasa da ateşi, güneşi ve ısıyı çağrıştırır.
YEŞiL : Güven veren veirir. O yüzden bankaların logolarında hakim renktir. tazeliğin ve verimliliğin rengidir. Çevreyi ve doğayı sim¬geler, rahatlatıcı ve dinlendiricidir. GreenpeaceDe olduğu gibi. Yeşilde dinsel, mistik bir anlam da vardır. Müslümanlıkta ana renk olduğu gibi, Hiristiyanlarda da bu rengi inanmanın, ölmezliğin bir simgesidir.
LACiVERT : Sonsuzluğu, otoriteyi, verimliliği ve asaleti simgeler. O yüzden dünyadaki firmaların yarıdan fazlası logolarında maviyi kullanır.
PEMBE: Pembede romantik ve tatlı dinginliğin utangaçlığı vardır. Daha cansız olmakla beraber bu renk analığın, kadınlığın ve bağlılığın rengidir, İngiltere’de Boots ve Marks and Spencer mağazalarında tüm tezgahtarların pembe gömlek giymeleri bundan olsa gerek. Çekingenliğe ve tatlılığa vurgu yapar. Sakin bir renktir.
KAHVERENGİ: Şıklık ve gereklilik izlenimi yaratır. Renkler içinde en realist olandır. Ne yaygın, ne de kaba olmamasına rağmen sağlıklı yaşam ve gündelik işi temsil eder. Koyu tonlara yaklaştıkça siyahın özelliklerini üstlenir. Kansas Universitesi Sanat Müzesinde bir araştırma için halının altını elektronik bir sistemle donatmışlar, duvar rengini beyaz ve kahverengi olarak değişebilir yapmışlar. Arka fon beyaz kullanıldığında, insanlar müzede yavaş hareket etmiş, daha uzun kalıp, daha az alanda dolaşmışlar. Arka fon kahverengiye dönüştürüldüğünde ise daha hızlı hareket edip, daha az alan dolaşmış ve müzeyi daha kısa sürede terk etmişler.Renklerin insanlar üzerindeki yadsınamaz etkisini fark eden ve bilimsel çalışan batılı şirketler bunu bilinçli olarak iş yaşamlarında sıklıkla kullanmaktadır. Mc Donaid’s, Burger King, Kentucky Fried Chicken ve buna benzer dünyadaki pek çok ünlü “Fast Food” restoranın sandalyeleri ve masaları kahverengi, duvar boyaları ise kahverengi-şampanya-pembe karışımıdır. Uzun süre oturulacak, keyifle yemek yenecek bir restaurantın bu renkleri kullanmaktan muhakkak ki kaçınması gerektiği aşikârdır.
TURKUAZ: Türklerin çinilerde kullanarak renk âlemine kattıkları bir renktir, içinde büyük bir güç ve sessiz bir ihtişam barındırır. Adeta ateşin dışavurumudur, ama bir “iç ateş”tir ve soğuktur.
MOR:Başka hiçbir renk mor kadar gizem dolu olamaz. Üzgün, melankolik ve onurludur. Siyah, yokluğa karşılık geliyorsa, mor da kıskançça sakladığı sırlara. Işıklanınca leylak olur. Böylece gizemden sihirliye, ciddiyetten kırılganlığa dönüşür. Leylak kendini ifade etmekte mor kadar cesur değildir. Mor bizi özlediğimiz çocukluğun rüyalarına ve fantastik dünyasına götürür. Nekrotik duyguların rengidir. Bu duyguları açığı çıkardığı, insanları bilinçaltında korkuttuğu da tespit edilmiş bir renktir.
BRONZ:Genelde negatif bir etkisi vardır. Tepki almak istendiğinde işe yarar, içki reklâmlarında belki biraz da içkinin rengine benzeşmesinden de sıkça kullanılır. Altını ve parayı çağrıştırmasından zenginlik, güç ve ihtişamı, metalik renginden dolayı sağlamlığı çağrıştırır. Bu etkisinden dolayı birçok bankanın logosunda kullanılmıştır.
SiYAH : Gücü ve tutkuyu temsil eder, soyludur. Bizde ve batıda siyah matemi temsil eder, oysa Japonya’da siyah mutluluktur. Siyah fonda kullanılırsa karamsarlığı çağrıştırır. Siyah, Johnnie Walker Black Label’da olduğu gibi, lüksün rengidir.Renklerin psikolojik özelliklerinden yola çıkılarak tasarımlarda renk öğesi kullanılabilir, Ancak, bu kavramlara bir tasarımda nasıl işlerlik kazandırılacağına dair formüller ne yazık ki yoktur.
BEYAZ : istikrar, devamlılık ve temizliği simgeler. Siyahın tersine dışadönüktür.
GRİ: Bir karakteri yoktur, donuktur ve arkaplandadır. Ne beyaz kadar imkân dolu, ne de siyah kadar hareketsiz. Kuşkulu, kararsız ve tarafsız bir ruh halinin rengi. Enerji yoksunluğu ve kararsızlığın işaretidir. Adeta yaşlılık ve yaklaşmakta olan ölümü davet eder. Soluk bir gri korku ve efkâr, koyu gri kir, hastalık ve umutsuzluğun ifadesidir. Diplomatik ve ağır bir renktir ama ciddiyeti yanında hareketsizliği ve yavaşlığı da temsil eder. Gri bütün renklerle kombine olabilir.
Grafik tasarımcı renk seçiminde şu üç unsuru dikkate almalıdır:
1- Rengin kültürel çağrışımını, (renkler kültürel açıdan ele alındıklarında da değişik kavranılan çağrıştırırlar. Mesela, altın sarısı Doğu kültürlerinde kutsal renk sayılırken, bazı Batı toplumlarında korkaklığın ve ihanetin simgesi olarak kabul edilir.)
2- Hedef kitlenin renk tercihi, (Mesela bankacılık sektöründe öncelik güven olduğu için genellikle yeşil tercih edilirken, otomotiv sektörü söz konusu olduğunda otomobilin özelliklerine göre renk seçiliyor; örneğin spor bir model ise, kırmızı gibi hıza dair, heyecan uyandıracak renkler tercih ediliyor. Gıda sektöründe, tüketilen herhangi bir gıdanın rengi, yani insanlarda iştah uyandıran sarı, turuncu, kırmızı gibi renkler daha etkili olabiliyor. Kısacası, hedef kitlenin ne hissetmesi istendiğine karar verilip bu doğrultuda renk seçiliyor. Renk seçimi dönemsel olarak da değişiklik gösterebilir)
3- Firma ya da ürünün karakteri, (Firmanın özellikleri doğrultusunda, örneğin Hilton logosunu laciverte çevirirken insanların kafasında büyük kuruluş imajı yaratmak istemiştir)
4- Tasarımdaki yaklaşım biçimi (tasarımcının yaklaşımı)
Özge Mardi Bayar
Atölye İzmir Kurum Müdürü / Sanat Yönetmeni / Illustrator
